nutuk yirmiikinci bölüm

Sivas'ta umumi bir millî heyet toplama kararı Bu sebeple, 18 Haziran 335 tarihinde Trakya’ya verdiğim direktifte işaret ettiğim bir noktanın tatbiki zamanı gelmiş bulunuyordu.

Hatırınızdadır ki o nokta, Anadolu ve Rumeli teşkilât-ı milliyesini tevhîd ederek bir merkezden temsil ve idâre eylemek üzere Sivas’ta umumî bir heyet-i milliye toplamaktı.

Bu maksadın temîni için yaverim Cevat Abbas Bey’e 21/22 Haziran 335 gecesi Amasya’da dikte ettiğim ta’mîmin esas noktaları şunlar idi:

Vatanın tamamiyeti, milletin istiklâli tehlikededir.

Hükümet-i merkeziye deruhde ettiği mes’ûliyetin ic â bâtını ifa edememektedir. Bu hal milletimizi mâ’dum tanıttırıyor.

Milletin istiklâlini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.

Milletin hal ve vaz’ını derpîş etmek ve seda-yı hukukunu cihana işittirmek için her türlü tesir ve murakabeden âzâde bir heyet-i milliyenin vücûdu elzemdir.

Anadolu’nun bi’l-vücûh en emin mahalli olan Sivas’ta milli bir kongrenin serian in’ikadı takarrür etmiştir.

Bunun için tekmil vilâyetlerin her livasından milletin itimâdına mazhar üç murahhasın sür’at-i mümkine ile yetişmek üzere hemen yola çıkarılması icap etmektedir.

Her ihtimale karşı keyfiyetin bir sırr-ı millî hâlinde tutulması ve murahhasların lüzum görülen mahallerde seyahatlerinin mütenekkiren icrası lâzımdır.

Vilâyât-ı şarkiye namına 10 Temmuz’da Erzurum’da bir kongre in’ikad edecektir. Mezkûr tarihe kadar vilâyât-ı sâire murahhasları da Sivas’a vâsıl olabilirlerse Erzurum Kongresi’nin azası da Sivas ictimâ-ı umumisine dahil olmak üzere hareket eder (Vesika: 26).

Görüyorsunuz ki bu dikte ettiğim husus, zaten vermiş ve dört gün evvel Trakya’ya tebliğ etmiş olduğum bir kararın Anadolu’ya da ta’mîmen tebliğine müteallik bulunuyor.

Bu kararın 21/22 Haziran 1919 gecesi, karanlık bir odada ittihâz edilmiş mahûf ve esrarengiz, yeni bir karar olmadığı zannımca sühûletle takdir buyurulur.

Bu noktanın tavazzuhu için, arzu buyurursanız küçük bir izahta bulunayım.

Efendiler, o müsvedde işte aynen şu kâğıtlardır. (Göstererek) Dört maddeyi ihtivâ ediyor, muhteviyâtını beyan ettim. Nihayetinde benim imzam vardır.

Bir de vazife itibarıyla Erkân-ı Harbiye Reisim bulunan Miralay Kâzım Bey’in (elyevm İzmir Valisi Kâzım Paşa), erkân-ı harbiyemden tebliğe memur Hüsrev Bey’in (elyevm sefir), makamât-ı askeriyeye şifre eden yaverim Muzaffer Bey’in ve makamât-ı mülkiyeye şifre eden bir memur efendinin imzaları vardır. Bundan başka daha bazı imzalar vardır.

Bu imzaların bu müsveddeye konması bir hüsn-i tali’ ve tesâdüftür.